Powerhouse Company - de Ru & van Lieshout - photo by Casper Rila

#ASK Joep van Lieshout

Afgelopen jaar werd bekend dat Atelier van Lieshout samen met Powerhouse Company een ambitieus ontwikkelingsproject start: Brutus. Hiervoor wordt 10.000 vierkante meter in het M4H-gebied in Rotterdam-West omgetoverd tot een heus cultuurcluster, met onder meer tentoonstellingsruimtes, een beeldentuin, woningen en studio’s voor kunstenaars en een openbaar kunstlabyrinth. Er is daarbij zowel ruimte voor grote kunstenaars als voor aanstormend talent en alle kunstdisciplines komen voorbij: van sculptuur tot performance, van tekening tot video. Vanaf 2022 is Brutus alvast als tentoonstellingsruimte geopend op de huidige locatie, verspreid over Keileweg 10 tot en met 18. Nu en tijdens Rotterdam Art Week kun je in het voormalig havencomplex onder meer tentoonstellingen zien van de beroemde tweeling L.A. Raeven, de Amerikaanse kunstenaar Alexandra Phillips en Atelier van Lieshout. Wij stellen daarom een aantal vragen aan het creatieve brein achter het project: Joep van Lieshout.

Zou je ons iets meer willen vertellen over Brutus?

Van Lieshout: “Brutus is eigenlijk een soort antwoord en een aanvulling op het hedendaagse Rotterdamse cultuurlandschap. Geen museum zoals de grote officiële instellingen die we kennen, maar echt een plek waar de kunstenaar de hoofdrol heeft. We noemen het een ‘artist driven playground’, omdat er echt wordt gedacht vanuit de kunstenaars, voor kunstenaars. We concentreren ons daarbij op meeslepende solotentoonstellingen van kunstenaars die we de ruimte en een platform geven, naast thematische tentoonstellingen met een kritisch of schurend karakter. Met Brutus willen we een geheel eigen biotoop creëren, die bestaat uit een cultureel centrum van 10.000 vierkante meter, gecombineerd met woningbouw en voorzieningen. Er ontstaat dan een soort machine waarvan de losse elementen elkaar mogelijk maken. De grootste uitdaging op dit moment is het krijgen van een omgevings/bouwvergunning, dat hangt nog af van bepaalde onderzoeken en het definitieve bestemmingsplan.”

Dat bestemmingsplan voor het tweede deel van het project ligt op dit moment klaar bij de gemeente. Er worden straks onder meer drie woontorens gebouwd, geïnspireerd op de utopische brutalistische bouwstijl waar het initiatief zijn naam aan ontleent. Hierin komen maar liefst 750 woningen en studio’s voor kunstenaars. Op die manier creëert Van Lieshout een meer permanente plek voor de kunstenaars die vaak als eerste ruimte moeten maken wanneer een wijk populair wordt bij projectontwikkelaars en het grote publiek. Deze nieuwbouwwerken zullen goed passen bij het havengebied: ongepolijst en rauw, net als de stad. Als de vergunningen rond zijn kan de bouw in 2024 van start gaan.

Hoe zou je jouw band met de stad Rotterdam beschrijven?

Van Lieshout: “Ik werd destijds door iedere academie afgewezen, behalve door de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Op m’n 16e verhuisde ik naar de stad en vanaf dat moment ben ik kunst gaan maken. De stad heeft mij altijd goed gelegen, het is een ‘no nonsense’ stad met een praktische ‘niet lullen maar poetsen’-mentaliteit. Dat sprak me meteen erg aan. De stad heeft me bovendien veel mogelijkheden geboden. Over de lege gebouwen in de haven zeiden de gemeente of particuliere eigenaren: “gebruik die maar”. Daar deden ze niet zo moeilijk over. Ik heb daardoor veel kansen gekregen om mijn werk te ontwikkelen en ik werk nu al ruim 35 jaar in het havengebied. Die dankbaarheid wil ik ook teruggeven, daarom bouwen we voor Brutus straks veel sociale woningen en ateliers voor kunstenaars. Dat is een integraal onderdeel van het project, want er vindt veel projectontwikkeling plaats in de wijk, wat concreet betekent dat kunstenaars die nu in oude loodsen werken, en belangrijk zijn geweest voor de huidige populariteit van de wijk, daar straks niet meer kunnen wonen en werken vanwege de stijgende prijsniveaus. Gentrificatie maakt het kunstenaars erg moeilijk, daarom willen we iets terugdoen zodat zij ook op de langere termijn hun creatieve stempel op het gebied kunnen blijven drukken.”

Waar kijk je het meest naar uit tijdens de komende editie van Rotterdam Art Week? 

Van Lieshout: “Wat ik erg fijn vind aan deze en vorige editie is dat het in de zomer en het voorjaar plaatsvindt, waardoor het veel meer gaat leven in de buitenlucht. Daardoor lopen mensen veel vaker spontaan tegen dingen aan. Ik nodig iedereen uit om de stad te verkennen, te voet of te fiets.” 

Bekijk het programma hier